COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN

CBN-advies 2010-10 Duur van het boekjaar

Advies van 14 juli 2010

Artikel 9 van de Boekhoudwet van 17 juli  1975 en artikel  92, §1  van  het Wetboek van Vennootschappen verplichten de ondernemingen om minstens  éénmaal per  jaar  een inventaris op te maken en  een  jaarrekening  op  te stellen.  

Aan de Commissie werd de vraag gesteld of uit deze verplichting, bekrachtigd door artikel 16 van de  Boekhoudwet en artikel 126, §1 van het Wetboek van Vennootschappen, voortvloeit dat het  een vennootschap verboden is, om  bij  de oprichting  of  in  de  loop  van het maatschappelijke leven,  in  de  statuten  of bij een statutenwijziging, een boekjaar te voorzien met  een  duur  van meer of minder dan twaalf  maanden.   

Voor  zover  de Commissie  bekend,  bestaat  er  geen  rechtspraak  over de overeenstemming met  de  wet van een uitzonderlijke  verlenging of verkorting van een boekjaar. In de rechtsleer worden als mogelijke uitzonderlijke omstandigheden meestal vermeld: het eerste of laatste boekjaar, een herstructurering van de vennootschap of de harmonisatie van de afsluitdata binnen een groep1 .
  
Uit  de  commentaar  die  in  de  Memorie  van Toelichting  bij  de  Boekhoudwet aan artikel  72  wordt  gewijd,  blijkt  duidelijk  de  bedoeling  van  de  wetgever  om,  onder voorbehoud van de sanctie  bij  niet‐naleving,  niets  fundamenteels  te  wijzigen  aan  de verplichting  die elke handelaar  krachtens  artikel  17  van  het  Wetboek  van Koophandel  sedert  lange  tijd heeft, om  elk  jaar  een  inventaris  op  te  maken. Indien de wetgever  nieuwe  regels  had willen invoeren  in  verband  met  het  jaarlijks karakter van  de  inventaris  en  van  de jaarrekening, dan  zou  dat zeer  zeker  expliciet  uit  de voorbereidende werkzaamheden  zijn gebleken.   

De  Commissie is evenwel van oordeel dat een uitzonderlijke verlenging of verkorting van het boekjaar  tot een duur  van  meer  of minder dan  twaalf  maanden  geoorloofd is.  Dit volgt  uit artikel  15,  § 3  van het Wetboek  van Vennootschappen  dat  de mogelijkheid voorziet  van  een boekjaar met  een  duur  van  meer  of minder dan twaalf  maanden.3    
Bij de oprichting van een vennootschap worden het begin en het einde van het boekjaar vastgelegd in de oprichtingsakte.4

De wijziging van de afsluitdatum van het boekjaar vindt plaats bij wijze van een statutenwijziging, volgens de bij wet voorziene procedure, door een buitengewone algemene vergadering.5  

Op de vraag wanneer een onderneming haar boekjaar kan verlengen of verkorten, is de Commissie de mening toegedaan dat het besluit tot verlenging of verkorting vóór het einde van het betrokken boekjaar moet zijn genomen. Een onderneming kan m.a.w. haar boekjaar slechts verlengen of verkorten tijdens het lopende boekjaar zelf.  

Noch de Boekhoudwet noch het Wetboek van Vennootschappen beperken het aantal keren dat een boekjaar kan worden verlengd of verkort. Het ontbreken van een expliciete toelating dat een boekjaar uit meer of minder dan twaalf maanden kan bestaan, getuigt er volgens de Commissie van dat de wetgever zich ertegen verzet dat het boekjaar stelselmatig een duur zou hebben die verschilt van twaalf maanden. 

De voorstelling van de jaarrekening moet identiek zijn van het ene jaar aan het andere. Zowel bij verlenging of verkorting van een boekjaar wordt hiervan afgeweken. Daarom benadrukt de Commissie het belang van een passende vermelding en motivering in de toelichting bij de jaarrekening die betrekking heeft op het boekjaar waarin de wijziging plaatsvond. 
  
Dit advies vervangt C.B.N.-advies 7/1.6
 

• 1C. CHEVALIER, Vademecum Vennootschapsbelasting, Larcier, Gent, 2008, 42; SALENS, P. & TAGHON, C., Aangifte Vennootschapsbelasting 2009, Maklu, Antwerpen, 2009, 62.
• 2Thans opgenomen in artikel 9 van de Boekhoudwet.
• 3Artikel 15, §3 W.Venn. luidt als volgt: “Heeft het boekjaar een duur van minder of meer dan twaalf maanden, dan wordt het bedrag van de omzet exclusief de belasting over de toegevoegde waarde bedoeld in §1, vermenigvuldigd met een breuk waarvan de noemer twaalf is en de teller het aantal maanden van het boekjaar, waarbij elke begonnen maand voor een volle maand wordt geteld.
• 4Artikel 69, al. 1, 7° W. Venn.
• 5Artikel 286 W. Venn.
• 6Bull. CBN, nr. 2, december 1977, p. 3-4.